Scratch 3.0 được sử dụng dưới dạng phần mềm, quá trình cài đặt khá nhanh và đơn giản, không mất phí. Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ, người dùng có thể bắt tay vào thực hiện sáng tạo một trò chơi thú vị của riêng mình với các bước sau đây.
Bước 1: Xác định ý tưởng trò chơi
Xác định ý tưởng là việc làm rất quan trọng, đây được xem là kim chỉ nam để định hình được các bước thực hiện phía sau. Người dùng cần lên ý tưởng cho hình ảnh, âm thanh, bối cảnh của game, cách thức chơi, cách tính điểm,... Càng cụ thể hóa về ý tưởng, người dùng càng dễ dàng thực hiện trò chơi và tiết kiệm thời gian.
Bước 2: Thiết kế giao diện trò chơi
Sau khi đã có ý tưởng, người dùng sẽ bắt đầu với việc thiết kế một giao diện trò chơi, bao gồm bố cục, hình ảnh, màu sắc, hiệu ứng và các thành phần khác. Một giao diện cân đối sẽ giúp trò chơi mang lại những trải nghiệm trực quan, thu hút, tăng thêm sự thích thú đối với người chơi.
Bước 3: Tạo chuyển động/hoạt họa của trò chơi
Chuyển động được ví như xương sống của một trò chơi, đây là quá trình điều khiển, thay đổi hình dạng, vị trí và trạng thái của một hay nhiều đối tượng được liên kết trong trò chơi. Với Scratch, các hiệu ứng chuyển động đã được mã hóa thành các lệnh đơn giản, người dùng có thể tạo ra các chuyển động theo ý muốn của mình một cách dễ dàng.
Bước 4: Tạo các mốc điểm/kết quả của trò chơi
Tạo mốc điểm hay tạo kết quả là sẽ là mục tiêu và kết quả người chơi đã đạt được sau khi kết thúc trò chơi. Kết quả giúp tăng thêm sự cạnh tranh giữa các đối thủ, tạo động lực và kích thích sự hứng thú của những người chơi.
Bước 5: Thêm âm thanh và hiệu ứng
Để tăng cường sự kịch tính, thú vị cho trò chơi thì không thể thiếu âm thanh và hiệu ứng. Đây là các yếu tố đóng vai trò quan trọng mang lại những trải nghiệm đa chiều và sự hấp dẫn cho người chơi. Các dạng âm thanh thường được sử dụng cho một trò chơi như: Âm thanh giao diện, âm thanh môi trường, âm thanh hoạt động, âm thanh kỹ năng và âm thanh thông báo đặc biệt.
Bước 6: Test game và sửa lỗi
Trong quá trình làm việc, dù cẩn thận, tỉ mỉ trong từng giai đoạn thì bước cuối cùng vẫn cần phải thử nghiệm trước khi mang sản phẩm đến với người chơi. Quá trình test game sẽ giúp tìm ra các vấn đề kỹ thuật hoặc lỗi về cơ cấu chi tiết nhằm đảm bảo trò chơi được vận hành một cách mượt mà, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của người chơi.
Một số game phổ biến được tạo ra từ Scratch với cách làm vô cùng đơn giản. Đây là những hướng dẫn cơ bản để tạo ra một trò chơi, vì vậy, người dùng có thể dựa vào các bước này để tự sáng tạo ra các ý tưởng trò chơi độc đáo cho riêng mình.
1. Cách làm game hứng táo trên Scratch
Bước 1: Lựa chọn giao diện tò chơi
Thiết lập một giao diện trò chơi với nhiều chủ đề đa dạng được tích hợp sẵn trên phần mềm. Bạn chỉ cần nhấn chọn vào một giao diện có sẵn là đã có thể sử dụng được. Bạn cần lưu ý lựa việc chọn giao diện phù hợp với thể loại trò chơi muốn sáng tạo để tổng thể được hài hòa, cân đối nhất.
Bước 2: Tạo đối tượng trong trò chơi
Với trò chơi hứng táo, hai đối tượng cần tạo là giỏ và táo, đặt táo ở phía trên và giỏ ở phía bên dưới. Bạn có thể sử dụng cái mẫu đã có sẵn trong phần mềm hoặc tự sáng tạo những hình ảnh riêng cho mình.
Bước 3: Đặt lệnh cho đối tượng giỏ
Sử dụng phím “mũi tên trái”, khi nhấn phím giỏ sẽ di chuyển sang trái. Sử dụng phím “mũi tên phải”, khi nhấn phím giỏ sẽ di chuyển sang phải. Đặt giới hạn di chuyển của giỏ theo lệnh, chẳng hạn nếu (x) là giới hạn bên trái thì đặt (x) là số điểm giới hạn cụ thể. thực hiện tương tự cho bên phải theo đối số.
*Ví dụ: Muốn giỏ được di chuyển trong giới hạn 10 cm bên trái thì bạn cần đặt (x) là 10, tương tự bên phải giới hạn là 10 cm thì (x) sẽ là -10.
Bước 4: Đặt lệnh cho đối tượng táo
Sử dụng “đặt tọa độ y” để đặt táo phía trên giao diện. Sử dụng “đặt toạ độ x” và “đặt tọa độ y” để đặt ngẫu nhiên các vị trí của táo trên trục x và trục y. Sử dụng kết hợp giữa khối lệnh kéo xuống để tạo hiệu ứng táo rơi xuống. Kết hợp với lệnh kiểm tra va chạm để tính điểm khi hứng được táo. 
Bước 5: Thêm âm thanh vào trò chơi
Thiết lập nhạc nền và hiệu ứng âm thanh cho các hoạt động của trò chơi như âm thanh di chuyển giỏ, âm thanh táo rơi vào giỏ, âm thanh táo rơi xuống,... nhằm tăng thêm sự sinh động cho trò chơi của mình.
Bước 6: Đặt điều kiện kết thúc trò chơi
Người dùng có thể đặt các điều kiện kết thúc trò chơi dựa trên điểm số, mốc thời gian hoặc số lần để táo rơi xuống đất.
Bước 7: Thử nghiệm và sửa lỗi trò chơi
Sau khi hoàn thành xong các bước, người dùng cần thử nghiệm trò chơi để xem khả năng vận hành của các thành phần bên trong. Trong quá trình trải nghiệm, có thể sáng tạo thêm một số ý tưởng về tính năng giúp trò chơi trở nên thú vị hơn.
2. Cách làm game cá lớn nuốt cá bé trên Scratch
Bước 1: Tạo đối tượng cá lớn
Tạo một đối tượng cá lớn bằng cách nhấp vào biểu tượng "Choose a Sprite from Library" hoặc tải lên một hình ảnh cá lớn từ máy tính của bạn. Tùy chỉnh kích thước và vị trí của con cá lớn trên màn hình.
Bước 2: Tạo đối tượng cá bé
Tạo một đối tượng cá bé tương tự như cách bạn đã tạo cá lớn. Tạo nhiều con cá bé với các kích thước và vị trí khác nhau trên màn hình.
Bước 3: Lập trình di chuyển của con cá lớn
Chọn đối tượng cá lớn sau đó chọn tab "Code" để mở giao diện lập trình. Sử dụng các khối lập trình sau để điều khiển cá lớn di chuyển:
- When green flag clicked: Bắt đầu chạy chương trình khi người chơi nhấn vào nút "Green Flag".
- Forever: Thực hiện mã lệnh trong khối này mãi mãi.
- Point towards [mouse-pointer]: Đặt hướng của cá lớn theo hướng của chuột.
- Move [amount] steps: Di chuyển cá lớn một số bước cụ thể.
- If on edge, bounce: Nếu cá lớn chạm vào viền màn hình, nó sẽ đảo ngược hướng.
Ví dụ về một đoạn mã lệnh đơn giản để di chuyển cá lớn:
when green flag clicked forever point towards [mouse-pointer v] move 5 steps if on edge, bounce
Bước 4: Lập trình nuốt cá bé
Chọn đối tượng cá lớn, dử dụng khối "touching [object]" để kiểm tra xem cá lớn có va chạm với cá bé không. Khi cá lớn va chạm với cá bé, bạn có thể thực hiện hành động để "nuốt" cá bé (ví dụ: làm mất cá bé, tăng điểm số, v.v...).
Bước 5: Thêm tính điểm và kết thúc trò chơi
Tạo một biến để lưu điểm số của người chơi khi cá lớn nuốt một con cá bé, tăng giá trị của biến điểm số. Sau đó, hiển thị điểm số đó trên màn hình.
Bài viết đã hướng dẫn và tổng hợp cho một số game phổ biến có thể thực hiện trên Scratch. Đây là những bước cơ bản giúp người dùng làm quen với Scratch một cách đơn giản và hiệu quả nhất, để nâng cao khả năng, người dùng cần nghiên cứu và học hỏi thêm để phát triển về kỹ năng lập trình của mình.
